یکی از اصلیترین ارگانهای حیاتی بدن کبد است؛ که وظیفه پالایش مواد غذایی وارد شده به بدن را دارد. کبد چرب یکی از بیماریهای مزمن و پیشرونده است؛ که درمان و کنترل کبد چرب باید در اولویت قرار بگیرد.
بدن در بسیاری از مناطق از چربی به عنوان انرژی و عایق استفاده میکند. کبد نیز تقریبا از چربی تشکیل شده است. اما اگر میزان این چربی خیلی زیاد باشد، بیماری کبد چرب شکل گرفته است. به تجمع چربی در کبد به اصطلاح کبد چرب گفته میشود. میزان چربی بیشتر از ۵ یا ۱۰ درصد کل وزن کبد، فرد را مستعد این بیماری می سازد.
این بیماری، معمولا نشانه یا علائمی ندارد. این بیماری اثرات و عوارض خطرناکی داشته و به دو نوع کبد چرب الکی و غیر الکی تقسیمبندی میشود. مصرف برخی داروها، رژیم غذایی نادرست، اضافه وزن، کمتحرکی و مصرف مشروبات الکی از دلایل ایجاد این بیماری هستند.
زمانی که کبد، چرب میشود، قادر به انجام وظایف خود به شیوه صحیح نیست. به همین دلیل فرد در معرض بیماریها و مشکلات زیادی قرار میگیرد.
بهترین راه برای حفظ سلامت کبد، ایجاد اعتدال و سبک زندگی سالم است. برای درمان کبد چرب نیز بهترین کار تغییر رژیم غذایی و ورزش کردن است. پس از آن لازم است برای درمان بیشتر به متخصص گوارش و کبد مراجعه شود.
خطرات جدی کبد چرب
تجمع چربی در کبد، به بیماری کبد چرب معروف است. این پدیده در افراد سالم نیز بهطور طبیعی رخ میدهد، اما افزایش آن سبب به خطر افتادن جدی سلامت فرد خواهد شد. کبد، عضو مهمی در بدن است که نقشی اساسی در تولید متابولیتها دارد و همچنین به پاکسازی سموم از خون و بدن کمک میکند.
اگر کبد چرب به مرحله خطرناکی برسد، ممکن است به نارسایی و التهاب کبد منجر شده و نیاز به پیوند کبد یا دیالیز برای فرد ایجاد شود. بیماری کبد چرب دو نوع الکلی و غیرالکلی دارد که نامگذاری آنها بر اساس منبع ایجاد بیماری صورت میپذیرد.
طبقهبندی این بیماری باتوجه به چهار گرید اصلی انجام میشود، در گرید سه فیبروز کبدی ظاهر میشود و در گرید چهار سیروز کبدی ایجاد خواهد شد که در این مرحله، کبد عملکرد طبیعی خود را از دست داده و فعالیتهایی چون تولید هورمون، پردازش مواد مغذی و دفع سموم از بدن به صورت عادی انجام نمیشود.
خطرات کبد چرب در گرید سه شامل ضعف، از دست دادن اشتها، کاهش وزن سریع، خارش پوست، احساس گیجی، تورم پاها، زرد شدن چشمها و پوست بدن، درد و تورم شکم، بزرگ شدن پستانها در مردان و... هستند.
تشخیص بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب بسیاری از مواقع بدون نشانههای خاصی ظاهر میشود و تشخیص آن اغلب به واسطه پزشک ممکن میشود. افزایش سطوح آنزیمهای کبدی در آزمایش خون، که عمدتاً برای تشخیص بیماریهای دیگر انجام میشود، ممکن است نشانگر قرمزی در کبد باشد.
به نقل از کلینیک mayoclinic، این کبد چرب این علائم را داراست:
NAFLD often has no symptoms. When it does, they may include:
Fatigue.
Not feeling well, or malaise.
Pain or discomfort in the upper right belly area.
Possible symptoms of NASH and cirrhosis, or severe scarring, include:
Itchy skin.
Abdominal swelling, also called ascites (uh-SY-teez).
Shortness of breath.
Swelling of the legs.
Spider-like blood vessels just beneath the skin's surface.
Enlarged spleen.
Red palms.
Yellowing of the skin and eyes, or jaundice.
ترجمه متن بالا:
NAFLD اغلب علائمی ندارد. هنگامی که انجام می شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی.
- احساس خوب نداشتن یا بدحالی
- درد یا ناراحتی در ناحیه سمت راست بالای شکم.
علائم احتمالی NASH و سیروز یا اسکار شدید عبارتند از:
- خارش پوست.
- تورم شکم که آسیت (uh-SY-teez) نیز نامیده می شود.
- تنگی نفس.
- تورم پاها.
- عروق خونی عنکبوت مانند درست در زیر سطح پوست.
- طحال بزرگ شده.
- کف دست های قرمز.
- زردی پوست و چشم یا زردی.
افزایش آنزیمهای کبدی نمایانگر آسیب دریافته توسط کبد است. برای تایید تشخیص، اجرای سونوگرافی یا توموگرافی کامپیوتری (CT scan) جهت دریافت تصاویر کبد لازم است.
برخی اوقات، بیوپسی کبد (جمعآوری نمونه بافت) برای ارزیابی میزان پیشرفت بیماری کبد مورد استفاده قرار میگیرد. انجام یک سونوگرافی تخصصی نیز، گاهی به عنوان جایگزین بیوپسی کبد برای ارزیابی میزان چربی و بافت اسکار در کبد به کار میرود.
رژیم غذایی مناسب برای درمان کبد چرب
همان طور که گفتیم، بهترین راه برای درمان این بیماری، داشتن رژیم غذایی مناسب است. بیماری کبد چرب یعنی شما در کبد خود بیش از حد چربی دارید. کبد در حذف سموم بدن موثر است و بیماری کبد چرب مانع از عملکرد درست این اندام حیاتی میگردد.
رژیم غذایی کمچربی و کمکالری، خطر ابتلا به افزایش وزن و بیماری کبد را کاهش میدهد. در حالت ایدهآل برای مبارزه با کبد چرب، اگر اضافه وزن دارید باید ده درصد وزن خود را کم کنید. بهطور کلی درمان کبد چرب با طب سنتی با بهکارگیری موارد زیر انجام می شود:
- مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات
- استفاده از گیاهان دارای فیبر و دانههای کامل
- عدم نوشیدن مشروبات الکی
لوبیا چیتی جزو حبوباتی مقرونبهصرفه، مغذی و همه کاره است؛ که معمولاً در سوپ، خورش و انواع دیگری از غذاها استفاده میشود. اما ما در مقاله زیر میخواهیم در مورد مزایای لوبیا چیتی صحبت کنیم.
لوبیا چیتیادویه در درمان کبد چرب
ادویه به حالت پودر شده و یا عصاره گرفته شده از ریشه، پوست ساقه گیاه و یا دانه گیاهان گفته میشود. ادویهها دارای رایحه، رنگ و خواص دارویی مختلفی هستند. از ادویهها برای طعم دادن و خوش عطر ساختن غذا استفاده میشوند. البته این تنها کار ادویه نیست. ادویه میتواند دارای خواص دارویی و تقویتی نیز باشد. با استفاده از ادویه میتوان مصرف نمک در غذا را کاهش داد.
ادویه های مناسب برای کبد چرب
ادویههایی مانند: زردچوبه، زنجبیل، جوز هندی، هل، دارچین و… دارای ارزش غذایی بالایی هستند. این ادویهها در کنار طعم و عطری که به غذاها میدهند، سبب برطرف کردن مشکلاتی مانند: سوء هاضمه، حالت تهوع، سوزش معده، کبد چرب و… میشوند.
از دیگر خواص استفاده از ادویه میتوان به کنترل قند خون، فشار خون، بیماری قلبی، مشکلات پوستی، درمان سرماخوردگی، آنفولانزا و مبارزه با سرطان اشاره کرد. در کل مصرف ادویه سبب بیشتر شدن گردش خون، تقویت سیستم ایمنی و نابودی میکروبها میگردد.
برخی از گیاهان دارویی و برخی از ادویهها برای پیشگیری و درمان این بیماری مناسب هستند. تحقیقات انجام شده روی برخی از ادویهها نشان داده است که دارای تأثیرات مثبتی روی کبد هستند.
درمان کبد چرب با زردچوبه
طبق تحقیقات انجام شده یکی از ادویههای مفید برای درمان کبد چرب، زردچوبه است. زردچوبه طبعی گرم و خشک داشته و برای سلامتی کبد و درمان چربی آن مفید است. این ادویه غنی از آنتی اکسیدان بوده و استفاده مدوام از آن سبب جلوگیری از تجمع چربی در کبد میگردد. این ادویه یک راهحل آسان برای درمان این بیماری است. زردچوبه همچنین به بهبود توانایی بدن در هضم چربیها و پیشگیری از جمع شدن آنها در کبد کمک میکند.
درمان چربی کبد با زنجبیل
از دیگر ادویههای مفید برای درمان کبد چرب زنجیبل است. این ادویه جذب چربی در جریان خون را کاهش داده و مانع از جذب آن در اندامهای بدن میشود. با استفاده از ۲ تا ۳ بار زنجبیل در روز، میتوانید متابولیسم و سوختوساز بدن را کاهش دهید.
برای بهرهمندی از خواص زنجبیل در درمان این بیماری، میتوانید یک تکه زنجبیل را درون یک کاسه ماست خورد کنید. پس از وعدههای غذایی از این ماست استفاده کنید. دمنوش زنجبیل نیز راهی موثر برای کنترل بیماریهای کبد است. نوشیدن دمنوش زنجبیل نیز سبب کاهش جذب چربی در کبد میگردد.
درمان کبد چرب با سیر
یکی از بهترین مواد غذایی برای بهبود کبد چرب، که طعم دهندهای عالی در غذا است، سیر است. سیر خواص دارویی و درمانی زیادی داشته و مصرف آن سبب کاهش وزن میگردد. استفاده مداوم از آن به هضم چربی کمک میکند و از آن به عنوان مادهای مفید برای کبد یاد میکنند.
درمان بیماری کبد با دارچین و پودر کاری
مصرف دارچین در غذاها یا استفاده از آن بهصورت دمنوش سبب سلامتی بیشتر کبد میشود. این ادویه در کاهش تجمع چربی در کبد موثر بوده و استفاده از آن به صورت پودر نشده، خواص درمانی آن را افزایش میدهد.
پودر کاری نیز یکی دیگر از ادویههای پرمصرف و مفید برای کبد است. این ادویه شامل ترکیباتی از زردچوبه، دارچین، سیر، هل، زیره و گشنیز است. عنصر اصلی آن یعنی زردچوبه خواص آنتی اکسیدانی و شگفت انگیزی دارد که پیشتر بیان شد.
بهطور کلی استفاده از پودر کاری به علت داشتن کورکومین و خواص آنتی اکسیدانی به محافظت از کبد در مقابل بیماری کبد چرب و دیگر بیماریها منجر میشود.
از دیگر ادویههای مفید برای کبد چرب، میتوان به سیاهدانه، آویشن، نعنا، میخک، هل و زیره اشاره کرد که خواص گرمی برای کبد داشته و به تقویت کبد کمک میکنند.
برگر گیاهی جذاب و ساده
۱۰ راه درمان کبد چرب
- نوشیدن چای سبز برای جلوگیری از تجمع و رسوب چربی در اطراف کبد؛
- استفاده از زردچوبه در غذا یا استفاده از دمنوش آن؛
- تهیه چاشنی ماست و زنجبیل و خوردن آن بعد از میل وعدههای غذایی چرب؛
- استفاده از گیاه خارمریم به شکل دمنوش یا پودر شده همراه با غذا؛
- استفاده از عرق کاسنی و عرق شاهتره روزی یک لیوان؛
- استفاده از روغن زیتون بهجای دیگر روغنها در پختوپز؛
- استفاده از حبوباتی مانند لوبیا، نخود، عدس و… برای پیشگیری از کبد چرب ( حبوبات، فاقد چربی، پروتئین زیاد و دارای فیبر بالا هستند و به کاهش وزن کمک میکنند)؛
- مصرف یک قاشق چایخوری با عسل بهصورت روزانه که به خوبی جویده شود؛
- مصرف یک لیوان آب بهاضافه لیموترش در اول صبح بهصورت ناشتا. یا مصرف لبو و آب لبو در وعدههای غذایی و یا استفاده از توت و انگور؛
- عدم مصرف مشروبات الکی.
چه ادویههایی برای کبد چرب مضر هستند؟
اکثر افراد فکر میکنند، همه ادویهها برای بدن مفید هستند و به درمان کبد چرب کمک میکنند. یکی از مضرترین ادویهها و چاشنیها برای کبد چرب، نمک و شکر است. مصرف آن را باید به حداقل برسانید. در کل خوردنیها و مواد غذایی زیر برای کبد مضر هستند:
- مصرف غذاهای چرب، فستفودها و سرخ کردنیها؛
- مصرف خیلی زیاد مواد شیرین و قندی و دارای قند افزوده. قند اضافه و خوراکیهای شیرین در بالا رفتن قند خون موثرهستند.
- قند خون بالا نیز به تجمع چربی در کبد میانجامد.
- مصرف هلههولههایی مانند چیپس، پفک، کیک و…
- مصرف زیاد سردیجات از دیدگاه طب سنتی
- مصرف مایعات همراه با غذا و قبل از غذا حتی آب. بهترین زمان برای نوشیدن آب و مایعات، نیم ساعت قبل از غذا و یک ساعت بعد از میل غذا است؛
- عدم مصرف آب یخ یا آبی که درون آن یخ وجود دارد.
- مصرف الکل که مهمترین عامل ابتلا به کبد چرب و دیگر بیماری ه ااست.
- مصرف نمک سبب افزایش آب در بافتها میگردد. مصرف نمک باید کمتر از ۱۵۰۰ میلیگرم در روز باشد.
- استفاده از نان سفید، برنج و پاستا به دلیل پردازش شدن آرد آن، سبب بالا رفتن قند خون میگردد. اما مصرف آرد سبوسدار به دلیل فیبر بالا اشکالی ندارد.
- استفاده از گوشت قرمز به دلیل داشتن مقدار زیادی چربی، توصیه نمیگردد.
جهت درمان چربی کبد ورزش کنید
ورزش کردن یکی از بهترین درمانهای کبد چرب است. ورزش هوازی سبب کاهش میزان چربی در کبد میگردد. ورزشهای سنگین نیز میتوانند میزان التهاب کبد را کاهش دهند. تمرینات مقاومتی و قدرتی مانند وزنه برداری نیز به کاهش چربی کبد کمک میکنند. برای درمان کبد چرب با ورزش لازم است تمرینات هوازی در سطح متوسط و به مدت حداقل ۵ روز در هفته انجام شود.
تمرینات قدرتی نیز در سطح متوسط رو به بالا باید ۳ روز در هفته انجام شوند. درست است که ابتلا به این بیماری دلهرهآور است؛ اما با تغییر سبک زندگی و تغذیه درست میتوانید از کبد چرب پیشگیری کنید و آن را درمان کنید.
حبوبات از اصلیترین و مغذیترین مواد غذایی هستند؛ که باید در رژیم غذایی هر شخصی گنجانده شوند. حبوباتی مانند: لوبیا، نخود، عدس، ماش، لپه و… از بهترین منابع غذایی جایگزین گوشت هستند. حبوبات برای افرادی که به هر دلیل گوشت را از برنامه غذایی خود حذف کردهاند، انتخابی عالی به شمار میروند.
لاغری با حبوباتچه حبوباتی برای کبد چرب خوب است؟
بهترین حبوبات برای کبد چرب شامل موارد زیر هستند:
- لپه: این ماده غذایی دارای مقدار زیادی مولیبدن است که سبب پاکسازی و سم زدایی کبد از سولفیت میشود. در نتیجه به پیشگیری از بیماریهای کبدی کمک میکند. البته خوردن لپه در درمان کبد چربنیز موثر است.
- باقلا: در مورد این ماده غذایی مطلب علمی مبتنی بر مفید یا مضر بودن آن برای کبد چرب یافت نشد.
- عدس: عدس یکی از حبوباتی است که فیبر بالایی دارد. این موضوع به پاکسازی کبد و سم زدایی آن کمک میکند. این ماده غذایی همچنین در درمان چربی کبد مؤثر است. برای کاهش تشنگی و حرارت کبد و جلوگیری از مشکلات صفراوی نیز میتوانید از عدس قرمز استفاده کنید.
- لوبیا چیتی: این ماده غذایی نیز دارای خواص بیشماری برای سلامتی بدن است. از مهمترین آن میتوان به سمزدایی و پاکسازی کبد اشاره کرد. لوبیا چیتی قادر است کبد را از آلودگیها و فلزات سنگین پاکسازی نماید و به درمان یا پیشگیری از ابتلا به کبد چرب نیز کمک میکند.
لوبیا چیتی برای کبد چرب
لوبیا چیتی برای کبد چرب مفید است؛ زیرا دارای میزان فیبر بالایی است. همان طور که پیشتر گفتیم خوردن غذاهای با فیبر کم باعث ایجاد بیماری کبد چرب میگردد. بنابراین از نظر میزان فیبر، لوبیا چیتی یکی از خوراکیهای مناسب برای درمان این بیماری است. بهتر است استفاده از لوبیا چیتی را در برنامه غذایی خود بگنجانید و حداقل هفته ای دوبار از آن استفاده کنید.
لوبیا چشم بلبلی و کبد چرب
لوبیا چشم بلبلی دارای خواص بیشماری برای سلامت بدن است. این لوبیا سطح کلسترول خون را کنترل کرده و شاخص گلیسمی آن پایینتر از غذاهای دیگر است. بهطور کلی حبوباتی مانند لوبیا چشم بلبلی، کمچربی و کمکالری بوده و جهت کم کردن وزن مناسب هستند.
لوبیا چشم بلبلی کاملا بدون کلسترول بوده و انتخابی فوق العاده مناسب برای افراد دارای چربی است؛ که بتوانند وزن اضافی خود را کم کنند. لوبیا قرمز برای کبد چرب نیز مانند لوبیا چشم بلبلی مناسب بوده و مفید است.
لوبیا سفید و کبد
لوبیای سفید، دارای مقدار زیادی پروتئین و فیبر است که به ماهیچهها، سلولها، بافتها و استخوانها کمک می کند انرژی خود را بازیابند. مصرف پروتئین و فیبر سبب کاهش میزان چربی بدن شده و به کاهش وزن نیز کمک میکند. لوبیا سفید منبع غنی و عالی از پروتئین است که گیاه خواران میتوانند آن را جایگزین گوشت نمایند. بهطور کلی استفاده از حبوبات سبب کاهش وزن میگردد. این کاهش وزن و کاهش چربی اضافی بدن نیز سبب مبارزه با کبد چرب میگردد. بنابراین حبوبات برای کبد چرب مضر نیستند.
برای خرید حبوبات از بانک طعم از طریق لینک زیر اقدام کنید.
جمع بندی
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی از جمله تغییرات در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن، به عنوان یک رویکرد مهم و اساسی در بهبود شرایط کبد چرب شناخته میشود. عدم مصرف الکل، مراقبت از بیماریهایی که مرتبط به افزایش سطح چربی کبد هستند و مشاوره با پزشک در مورد درمانهای پیش رو، از اهمیت ویژه برخوردار هستند.
این راهها به عنوان یک استراتژی درمانی موثر و کارا در مدیریت کبد چرب معرفی میشوند. از این رو، توصیه میشود که فرد با توجه به وضعیت شخصی خود و تحت نظر متخصصین مربوطه، بهعنوان بخشی از درمانهای افراد مبتلا به کبد چرب، اقدام به انتخاب و اجرای این راهها کند.