امروزه زعفران یکی از گرانترین ادویههای دنیاست و در گذشته مورد توجه بسیاری از تمدنهای باستانی بوده است. زعفران به عنوان یک ماده در غذاهای مختلف و همچنین به عنوان دارو یا عطر استفاده میشود. زعفران از نوک گلبرگهای گیاه Crocus sativa به دست میآید. منشا آن مشخص نیست، اما احتمالاً اولین بار در ایران، بین النهرین یا یونان کشف شده است و از این مناطق کشت آن به کشورهای دیگر سرایت کرده است. در حال حاضر ایران، اسپانیا و کشمیر از بزرگترین تولیدکنندگان زعفران با کیفیت هستند. در ادامه همراه ما باشید تا در مورد خواص زعفران و نحوه دم کردن زعفران اطلاعات بیشتری بدست آورید.
کاربردهای زعفران
کاربردهای زعفران بسیار گسترده است. معروفترین آن استفاده از زعفران در آشپزی است که در بسیاری از کشورها از آن به عنوان ادویه استفاده میشود. از جمله این موارد میتوان به پائلا اسپانیایی، برنج و خورش ایرانی یا بریانی برنج هندی اشاره کرد. برای مثال در هند و چین از زعفران به عنوان رنگ طبیعی برای لباس استفاده میشود. در قرون وسطی از آن به عنوان رنگ برای تصویرسازی کتب مقدس استفاده میشد. راهبان در آن زمان دریافتند که از ترکیب سفیده تخم مرغ و زعفران لعاب زردی تولید میشود که تقلیدی از طلا است. در گذشته از زعفران به عنوان دارو برای بیماریهای مختلف استفاده میشد. به عنوان مثال اسکندر مقدونی به اثرات زعفران اعتقاد داشت و پس از جنگ برای درمان زخمهای خود از حمام زعفران استفاده میکرد. در قرون وسطی اعتقاد به اثرات درمانی زعفران به حدی بود که حتی برای طاعون نیز تجویز میشد.
زعفران رایحه و عطری بسیار قوی دارد و طعم آن نیز فوق العاده است. همان طور که گفتیم از زعفران برای خوشبو کردن و رنگ دادن به غذاهایی مانند مرغ، ماهی و برنج استفاده میشود. در یونان زعفران خواص دارویی داشته است و مردم از زعفران برای بهبود خلق و خو، حافظه و بالا بردن میل جنسی استفاده میکردند.
خاصیت زعفران چیست؟
فواید زعفران به شکل گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته است اما این ماده جادویی فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد. برخی افراد از آن برای طعم دادن به غذاها استفاده میکنند. اما برای استفاده از فواید سلامتی آن، میتوان به شکل مکمل نیز از آن استفاده کرد. در ادامه همراه ما باشید تا خواص درمانی زعفران را بیان کنیم.
مضرات و خواص زعفران
ترکیبات و مواد به کار رفته در زعفران به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل میکنند. آنتی اکسیدانهای موجود در زعفران از سلولها در مقابل رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. همچنین استرس اکسیداتیو که سبب سرطان میشود را خنثی میکنند. رنگ قرمز موجود در زعفران به دلیل وجود کروسین و کروستین که آنتی اکسیدانهای قوی هستند، است. این ترکیبات همچنین اثرات ضد افسردگی، کاهش التهاب و کاهش اشتها دارند و از سلولهای مغز در برابر آسیب محافظت میکنند.
خواص زعفران برای آرامش اعصاب
خواص زعفران برای اعصاب به دلیل سافرانال موجود در زعفران است که طعم و بوی متمایزی به آن میدهد. همچنین زعفران در بهبود خلق و خو، حافظه و استرس اکسیداتیو مؤثر است. در ضمن مطالعات نشان دادهاند که ترکیبات آنتی اکسیدانی زعفران، سبب از بین رفتن سلولهای سرطانی میشوند.
خواص زعفران برای زنان
مطالعات همچنین نشان دادهاند که زعفران به درمان علائم سندرم پیش از قاعدگی نیز کمک میکند. زعفران علائم فیزیکی و روانی قبل از شروع قاعدگی را کاهش میدهد. در مطالعهای ثابت شد زنانی که روزانه 30 میلی گرم زغفران استفاده میکنند، علائمی مانند سردرد، درد، تحریک پذیری و ... در آنها کمتر میشود.
خواص زعفران برای معده و قلب
تأثیر زغفران بر دستگاه گوارش غیر قابل انکار است. زعفران سبب هضم شدن غذا میشود و مانع از ریفلاکس میگردد. همچنین اشتها را کمتر کرده و در رفع برخی از ورمهای معده مؤثر است. در ضمن برخی مطالعات نشان دادهاند که زعفران سبب کاهش کلسترول شده و مانع از گرفتگی عروق خونی میشود. بنابراین مصرف زعفران بیماریهای قلبی را کاهش میدهد و قند خون را نیز کاهش میدهد.
درست است که نتایج مطالعات امیدوار کننده هستند، اما قبل از مصرف مکمل زعفران باید تحقیقات بیشتری روی انسانها انجام شود. مطالعات قدیمیتر نشان داده اند که آنتی اکسیدانهای موجود در زعفران به کمتر شدن بیماریهای قلبی و عروقی کمک میکنند.
فواید زعفران روی ذهن
زعفران را به دلیل رنگ زرد روشن و همچنین تأثیر مثبتی که روی خلق و خو دارد، ادویه آفتابی نامیدهاند. مطالعات نشان دادهاند که مصرف مکمل زعفران میتواند علائم افسردگی خفیف و افسردگی متوسط را به طور قابل توجهی درمان نماید. همچنین مصرف روزانه 30 میلی گرم زعفران به اندازه داروهای معمولی برای افسردگی کارگشاست و کمتر از داروها عوارض جانبی ایجاد میکند. البته برای مصرف زعفران برای درمان بیماریها و افسردگی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
زعفران همچنین دارای خواص تقویت کنندگی جنسی است و در افرادی که داروهای ضد افسردگی استفاده میکنند، تأثیرگذار است. یک مطالعه نشان داده است که مردان مبتلا به اختلال نعوظ مرتبط با داروهای ضد افسردگی با مصرف 30 میلی گرم زعفران در روز پس از 4 هفته بهبود یافتند. همچنین این موضوع در بانوانی که داروی ضد افسردگی استفاده میکنند نیز صادق است و پس از 4 هفته کاهش درد جنسی و افزایش میل جنسی در این افراد اتفاق افتاد.
نحوه انتخاب و خرید زعفران اصل
زمان خرید زعفران حتما به رنگ قرمز و یکدست آن توجه کنید. همچنین ریشههای زعفران باید در اثر لمس خشک و شکننده باشند. بو و عطر زعفران نیز باید قوی و زیاد باشد. نگهداری زعفران باید در جای خشک و خنک انجام شود. در این صورت طعم و عطر آن تا 6 ماه ماندگار میشود. خرید زعفران هم به صورت پودر شده و هم به صورت ریشهای امکان پذیر است. اما خرید سرگل زعفران مطمئنتر است و همچنین زمان پخت و پز میتوانید به روشهای مختلفی از آن استفاده کنید. در ضمن خرید زعفران را باید از فروشگاههای مطمئن و معتبر انجام دهید تا بتوانید زعفران صد در صد خالص را تهیه کنید که با دیگر ادویهها ترکیب نشده باشد. برای خرید زعفران اصل همین الان به فروشگاه بانک طعم سری بزنید.
عوارض جانبی احتمالی زعفران
استفاده از زعفران در پخت و پز معمولا عوارض جانبی ندارد و حساسیت زا و آلرژی زا نیست. مصرف حدود 1.5 گرم زعفران در روز برای انسان خطرناک نیست. در هر صورت برای کسب خواص زعفران نیازی به مصرف این مقدار نیست و تنها 30 میلی گرم زعفران کافی است. اما مصرف دوزهای بالای 5 گرم زعفران و یا بیشتر دارای اثرات بدی است. مخصوصا زنان باردار باید از مصرف زعفران در دوزهای بالا پرهیز کنند زیرا ممکن است سبب سقط جنین شود.
ماندگاری زعفران چقدر است؟
همان طور که گفتیم اگر زعفران در جای خشک و خنک و بدون هوا نگهداری شود، تا 6 ماه طعم و عطر خود را حفظ میکند. در هر صورت بعد از این مدت نیز زعفران فاسد نمیشود و تنها عطر آن کمتر میشود.
چای زعفران چگونه تهیه میشود؟
برای تهیه چای زعفران کافیست ریشههای زعفران را درون آب داغ بریزید و 5 دقیقه به آن زمان بدهید تا دم بکشد. سپس کمی عسل یا لیمو به آن اضافه کنید و چای زعفران خوش طعم را میل کنید.
چگونه از عصاره زعفران برای کاهش وزن استفاده میشود؟
مطالعات زیادی وجود دارند که نشان میدهند مصرف مکمل زعفران میتواند سبب کاهش وزن شود. در یک تحقیق ثابت شد که افرادی که زعفران مصرف کردهاند در طی 8 هفته کاهش شدیدی در اشتها را تجربه کردهاند و همچنین دور شکم و چربیهای آنها کاهش یافته است. در هر حال برای استفاده از اثرات کاهش وزن زعفران بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
چقدر طول می کشد تا زعفران برای افسردگی موثر باشد؟
حدود یک هفته پس از شروع مصرف زعفران شاهد تغییرات در افسردگی خواهید بود اما برای کسب خواص کامل زعفران برای افسردگی بهتر است دو ماه مصرف آن را ادامه بدهید.
جایگزین زعفران چیست؟
زردچوبه بهترین جایگزین برای زعفران است زیرا رنگ مشابه زعفران را به غذا میبخشد.
روش صحیح دم کردن زعفران
چاشنی زعفران را میتوانید به صورت خالص یا ترکیبی تهیه کنید که این موضوع به تمایلات و سلیقه شما بستگی دارد. شما میتوانید زعفران را با ادویهها یا سبزیهای دیگر مخلوط کرده و ادویه جادویی و حرفهای درست کنید و یا به صورت خالص و بدون مخلوط کردن با چیزهای دیگر استفاده کنید. لازم به ذکر است زعفران خام بهترین نوع زعفران برای خرید و استفاده است. این نوع زعفران کمترین احتمال تقلب را دارد و معمولا اصل است. در این قسمت میخواهیم نحوه دم کردن زعفران را آموزش دهیم. با ما همراه باشید.
طرز دم کردن زعفران
مرحله 1: زعفران را آماده کنید
برای شروع، ریشه زعفران را بخرید و آنها را برای آسیاب کردن آماده کنید. توجه داشته باشید که زعفران را به مقدار لازم آماده کنید و بیش از اندازه مصرف آماده نکنید. اگر زعفران را آسیاب کرده و برای استفاده آماده میکنید باید در کوتاه مدت از آن استفاده کنید و نمیتوانید آن را برای مدت طولانی نگهداری کنید. بیشترین ماندگاری مربوط به زعفران خام و بعد از آن به صورت پودری و در نهایت نوع دم کرده آن است.
احتمالاً نمیدانید چه مقدار زعفران باید برای پخت و پز استفاده کنید که موضوع مهمی است. اما کافیست یکبار مقداری زعفران دم کنید و بعد مقدارک افی برای هر غذا دستتان میآید.
مرحله دوم: زعفران را آسیاب کنید
در این مرحله باید زعفران را آسیاب کرده و به صورت پودر در بیاوریم. این فرآیند مواد موثره زعفران را فعالی میکند و می واند قدرت رنگ دهی زعفران را افزایش دهد. کروسین عامل رنگ دهی زعفران است و وقتی زعفران را آسیاب میکنیم آزاد شده و فعال میشود.
بهترین نوع آسیاب برای زعفران ساب چوب و یا زعفران ساب چینی است. استفاده از رعفران ساب فلزی باعث سوختن و آسیب دیدن زعفران و مواد تشکیل دهنده آن میشود. می توانید مقداری شکر یا یک حبه قند به زعفران اضافه کنید و سپس آن را خرد کنید. این کمک میکند زعفران بهتر آسیاب شود و نسوزد.
مرحله سوم: زعفران را دم کنید
دم کردن زعفران مرحله بعدی است. در این مرحله باید زعفران پودر شده را با آب جوش دم کنیم و این عمل تا 10 دقیقه طول میکشد. لازم به ذکر است که اگر زعفران سریعتر دم کشید و رنگ داد، احتمالا زعفران شما تقلبی است. زعفران اصل حداقل به 10 تا 15 دقیقه زمان نیاز دارد تا کامل دم بکشد و اگر این روند کوتاهتر از این مدت باشد احتمالاً ترکیبات افزودنی به آن اضافه شده است.
نکته: زمان دم کشیدن را رعایت کنید و اجازه ندهید محلول زعفران بیشتر دم بکشد. اگر دم کشیدن بیش از حد طول بکشد، مواد معطر زعفران تبخیر شده و اتاق را خوشبو میکند و احتمالا دیگر زعفران در غذا عطر نخواهد داشت.
روش دم کردن زعفران با یخ
ممکن است فکر کنید این یک روش غیر معمول برای دم کردن زعفران است و البته این موضوع این درست است. اما به گفته بهترین سرآشپزها و کارشناسان مواد غذایی، این بهترین و کارآمدترین روش برای استفاده از زعفران است. بنابراین در این روش بالاترین میزان رنگ دهی و رهاسازی مواد موثره را داریم.
چند تکه یخ بردارید و در ظرفی با زعفران پودر شده مخلوط کنید. این روند تا زمانی که یخها کاملا آب شوند طول میکشد و پس از آن می توانید از زعفران دم کرده خود در غذاها و نوشیدنیها استفاده کنید.
سخن آخر
در این پست نحوه خرید زعفران اصل، استفاده از زعفران و بهترین روش استفاده از این ادویه جادویی و خواص آن را آموزش دادیم. فراموش نکنید که استفاده از یخ برای دم کردن زعفران بهترین روش است. برای خرید ادویه و خرید عمده ادویه به فروشگاه بانک طعم سری بزنید.