این مقاله راجع به درمان حالت تهوع و سرگیجه، همان احساس ناخوشایند و آزاردهندهای است که فرد احساس میکند میخواهد بالا بیاورد. حالت تهوع میتواند به علت استشمام بوی نامناسب، برخی از مشکلات و بیماریها، بارداری و… اتفاق بیفتد. گاهی اوقات هم بدون هیچ دلیلی اتفاق میافتد؛ اما بقدری آزاردهنده است که مجبور میشویم از درمانهای خانگی استفاده کنیم یا به پزشک مراجعه کنیم.
اگر تجربهی یک حالت تهوع شدید را داشتید، پیشنهاد میکنیم با مطالعهی این مطلب، راههای درمان آن را یاد بگیرید تا هیچ گاه مجبور نباشید این حالت را تحمل کنید.
حالت تهوع چه علتی دارد؟
حالت تهوع و سرگیجه میتوانند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتند. برخی از افراد به دلیل حساسیتهای خاصی که دارند ممکن است گهگاه به آن دچار شوند. این حساسیتها میتوانند به علت استرس یا تحت شرایطی ویژه برای افراد بوجود بیایند. در این مطلب قصد داریم به دلایل بوجود آمدن حالت تهوع و سرگیجه بپردازیم و بررسی کنیم که چطور میشود از ایجاد آن جلوگیری و یا آنرا رفع کرد.
۱- رفلاکسِ معده یا سوزش سرِدل
رفلاکس معده یا احساس سوزشِ سرِدل در حین غذا خوردن حالتی را ایجاد میکند که محتویات درون معده به مری برمیگردد. این احساسِ سوزش باعث ایجاد حالت تهوع و بعضا سرگیجه میشود و حال فرد را دگرگون میکند.
۲- مصرف برخی از داروها
بعضی از داروها امکان دارد به دلایل مختلف روی برخی از قسمتهای بدن تاثیر بگذارند و عوارضشان را نشان دهند. یکی از قسمتهایی که میتوان تاثیر داروهای عوارضدار را به خوبی در آن مشاهده کرد، معده است. یکی از داروهایی که باعث اذیت شدن معده میشود، داروهایی است که برای درمان سرطان استفاده میشود؛ این داروهای شیمی درمانی روی معده تاثیر گذاشته و باعث بوجود آمدن حالت تهوع میشوند.
همواره توصیه میشود قبل از خوردن هر دارویی، اطلاعات روی جعبهی آن خوانده شود؛ همچنین بهتر است قبل از خوردن داروها حتما با پزشک مشاورتان صحبت کنید و بهترین تصمیم را بگیرید.
۳- ویروس و عفونت
ویروسها و باکتریها میتوانند روی معده تاثیر بگذارند و باعث ایجاد حالت تهوع و سرگیجه شوند. باکتریهایی که مربوط به غذا هستند، ممکن است فرد را دچار مسمومیت غذایی کنند. همچنین عفونتهای ویروسی میتوانند در بوجود آمدن حالت تهوع تاثیر گذار باشند.
۴- رژیم غذایی
پرخوری کردن و یا خوردن برخی از غذاهای تند و پرچرب در حالت تهوع موثر هستند. علاوه بر این موارد، برخی از افراد نمیتوانند از همهی غذاها به دلیل داشتن آلرژیهای خاص استفاده کنند، غذاهای آلرژیدار هم میتوانند باعث حالت تهوع شوند.
۵- دریازدگی یا ماشین گرفتگی
تکان خوردنهای شدید در وسایل نقلیه باعث ناهماهنگی حواس پنجگانه و پیغامهایی است که در آن حین به مغز فرستاده میشوند. این ناهماهنگی، برخی از افراد را دچار سرگیجه و حالت تهوع میکند.
۶- زخم معده
التهاب معده یا زخم معده میتواند تهوع و سرگیجه را به همراه داشته باشد. کسانی که این حالت را دارند، در حین غذا خوردن، حسِ تهوع ناگهانی و سوزش را احساس خواهند کرد.
برای درمان حالت تهوع چه باید کرد؟
مواردی که برای درمان شدن حالت تهوع و سرگیجه بیان میشوند، لزوما حالت سرگیجه و حالت تهوع را درمان نمیکنند، ممکن است حالتی را بوجود بیاورند که شما راحتی بیشتری را احساس کنید.
الف) درمان حالت تهوع با صاف نشستن
معمولا این تاکید را شنیدهاید که بعد از غذا نباید دراز بکشید، این جملهی بسیار درستی است که نباید از آن غافل باشید. دراز کشیدن شیرههای معده را به سمت بالا میکشد و باعث تشدید شدن حالت تهوع میشود؛ و خصوصا اگر بیماری به مشکل رفلاکس معده دچار باشد، این حالت بیشتر او را اذیت میکند. بهتر است در زمان حالت تهوع، بالاتنهتان را به کمک چندین بالشی که در پشتتان قرار میدهید به سمت بالا بکشید و لِم دهید و کمتر بچرخید.
ب) استفاده از زنجبیل
زنجبیل هم به خودی خود، یکی از راه های درمان سرگیجه و حالت تهوع است که حتی با بررسی یک سری از تحقیقات در سال ۲۰۱۲، به عنوان درمانگر ضد تهوع شناخته شده است. برای درمان حالت تهوع، میتوان چای زنجبیل درست کرد یا مثل چای آنرا دم کرده و استفاده کرد.
ج) استفاده از کمپرس سرد در درمان حالت تهوع و سرگیجه
یکی دیگر از راه های درمان حالت تهوع و سرگیجه پایین آوردن دمای بدن است. حالت تهوع معمولا دمای بدن را بالا میبرد؛ استفاده از یک کمپرس سرد در ناحیهی گردن، تا حدی میتواند دمای بدن را پایین بیاورد و دمای بدن را کاهش دهد.
د) استفاده کردن از طبِ فشاری
یکی از درمانهای پزشکی که خود افراد هم میتوانند آنرا انجام دهند، ماساژ دادن نقطهی فشاریِ مخصوص است. برای تسکین پیدا کردن حالت تهوع باید روی سه انگشت پایینتر از قسمت داخلی مچ تمرکز کرد و بهصورت دایرهوار به آن فشار وارد کرد.
ه) نگهداشتن بدن در حالت هیدراته
حالت تهوع معمولا باعث میشود فرد هیچ تمایلی به خوردن غذا و مایعات نداشته باشد. در حالی که ممکن است حالت تهوع، خود از علائم کم آبی بدن باشد. توصیه میشود در این حین، برای تشدید نشدن حالت تهوع، آب یا مایعات دیگر به صورت جرعهجرعه نوشیده شود و به مقدار خیلی زیاد استفاده نشوند. اگر آب باعث به هم ریختن معده در آن حالت شود، بهتر است از چایِ فاقد کافئین یا آب به همراه برشهایی از میوههای تازه استفاده شود.
و) نوشیدن چای بابونه راه درمان حالت تهوع و سرگیجه
درمان حالت تهوع را میتوان به کمک نوشیدن چای بابونه انجام داد؛ این درمان سنتی میتواند در حین حالت تهوع، باعث شود شما آرامتر شده و به استراحت بپردازید. این خوراکیِ کاهشدهندهی اضطراب را میتوان با ربختن یک فنجان آبجوش روی یک چای کیسهایِ بابونه و صبر کردن به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، درست کرد و از مزایای بینظیر آن استفاده کرد.
ز) بازکردن پنجره یا استفاده از پنکه
اگر دقت کرده باشید وقتی کسی در ماشین دچار حالت تهوع میشود اولین کاری که انجام میدهد باز کردن پنجره و استفاده از خنکیِ هوای بیرون است. در این حالت، خوب شدن حال فرد ممکن است بهدلیل جایگزین شدن هوای خنک و تازه بهجای هوای ناسالم درون ماشین باشد، و یا اینکه فرد با نگاه کردن به بیرون حواسش را به جای دیگری متمرکز میکند و به حالت تهوع فکر نمیکند. بنابراین در خانه هم میتوانید از پنکه استفاده کرده یا پنجره را باز کرده و از هوای تازهتری استفاده کنید یا حواستان را به چیز دیگری معطوف کنید.
ح) استفاده از مکملهایِ ویتامین B6
دیکلجیس یکی از درمانهایی است که سازمان غذای آمریکا در سال ۲۰۱۳، آنرا به عنوان داروی حالت تهوع و سرگیجه معرفی کرد. ترکیبات این قرص، حاوی آنتی هیستامین، دوکسیلامین و پریدوکسین است.توصیه میشود که اگر در شرایطی قرار گرفتید که نیاز بود از این ویتامین استفاده کنید، حتما با پزشک مخصوصتان مشورت کنید. استفادهی بیش از حد از این ترکیب، علاوه بر اینکه حالت تهوع را شدیدتر میکند، میتواند عوارض جانبیای مانند: ضعف کردن ماهیچهها، خواب دست و پا و ریتم غیر معمولی قلب را بوجود آورد.
ط) نوشیدن نعناع فلفلی برای درمان حالت تهوع
طبق پژوهشی که در سال ۲۰۱۳ انجام شد، نوشیدن دمنوش نعناع فلفلی راهی مطمئن برای درمان حالت تهوعی است که بعد از شیمی درمانی اتفاق میافتد.این چایِ پر مزیت را میتوان از فروشگاههای معتبر به راحتی خریداری کرد و مورد استفاده قرار داد. بوییدنِ اسانسِ این چای میتواند تهوعِ بعد از بیهوشی را درمان کند.
ط) پرت کردن حواس
با استفاده از قدرت ذهن میتوان به حل بسیاری از مشکلات پرداخت. مشکل حالت تهوع هم به این صورت قابل حل شدن است به شرطی که این کار را درست انجام دهید. اگر احساس حالت تهوع داشتید، پیشنهاد میکنیم حواستان را با چیزی پرت کنید تا تمرکزتان کاملا از روی حالت تهوع برداشته شود؛ برای مثال میتوانید به خواندن کتاب، گوش کردن موسیقی، آشپزی کردن، بازی با بچهها یا هر کار دیگری بپردازید. اما اگر بعد از مدتی احساس کردید که شدت حالت تهوع بیشتر شده است، به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر مواردی که در طول مقاله برای درمان حالت تهوع توضیح داده شد، از درمانهای دیگری هم میتوان استفاده کرد، اما تقریبا معروفترین درمان ها برای تهوع و سرگیجه، همان درمانهایی هستند که در طول مطلب ذکر شدند. لازم به ذکر است که اگر علاوه بر حالت تهوع دارای علائم دیگری هم بودید، بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید و علت را جویا شوید.
حالت تهوع به همراه مشکلاتی دیگر ممکن است نشاندهندهی ناراحتیهای دیگری مثل مشکلات قلبی و عصبی باشد. مثلا داشتن حالت تهوع به همراه درد در قفسهی سینه حاکی از حملهی قلبی است، یا تهوع به همراه سردردها و سرگیجههای بسیار شدید نشاندهندهی بیماریهای عصبی است.