خانهدارها میتوانند با استفاده از روشهای متنوع نگهداری مواد غذایی، انواع مختلف غذاها را برای مدت طولانیتری سالم و قابل استفاده نگه دارند. برخی از این روشها، مانند نمکزدایی، قرنهاست که در فرهنگهای مختلف کاربرد داشتهاند، در حالی که روشهای نوینی مثل خشک کردن انجمادی نیز به تازگی به دنیای نگهداری مواد غذایی اضافه شدهاند.
هر کدام از روشهای نگهداری مواد غذایی مزایا و معایب خاص خود را دارند و همه انواع غذاها برای هر تکنیک مناسب نیستند. به همین دلیل، شناخت روشهای نگهداری مواد غذایی و انتخاب بهترین روش برای هر نوع محصول اهمیت زیادی دارد.
نکات ایمنی و اهمیت نگهداری صحیح مواد غذایی
یکی از اصلیترین فواید نگهداری مواد غذایی، جلوگیری از مسمومیتهای غذایی است. مسمومیت غذایی معمولا به دلیل رشد باکتریها در غذاهای نگهدارینشده یا نگهداریشده بهصورت نادرست رخ میدهد. باکتریهای عامل مسمومیت گاهی اوقات هیچ تغییری در ظاهر، بو یا طعم غذا ایجاد نمیکنند، بنابراین رعایت اصول ایمنی نگهداری مواد غذایی ضروری است.
منطقه خطر دمایی در نگهداری مواد غذایی
باکتریهای مسمومیتزا در دمای بین ۵ تا ۶۰ درجه سانتیگراد سریعترین رشد را دارند. بنابراین، از مهمترین نکات در روشهای نگهداری مواد غذایی این است که مواد غذایی پرخطر باید دور از این محدوده دمایی نگهداری شوند تا از تکثیر باکتریها جلوگیری شود.
غذاهای پرخطر و روشهای مناسب نگهداری آنها
بعضی از مواد غذایی بیشتر از بقیه مستعد رشد باکتریهای مضر هستند. این غذاهای پرخطر شامل موارد زیر میشوند:
- گوشتهای خام و پخته مانند مرغ، گوشت چرخکرده، و غذاهای حاوی آنها مانند لازانیا و کاری
- محصولات لبنی مانند کاستارد و دسرهای لبنی
- تخممرغ و فرآوردههای تخممرغی مانند موس
- محصولات گوشتی کوچک مانند ژامبون و سالامی
- غذاهای دریایی مانند میگو، ماهی، سالادهای دریایی و کنسرو ماهی
- برنج و ماکارونی پخته شده
- سالادهای آماده مانند سالاد کلم، سالاد پاستا و سالاد برنج
غذاهای آماده مثل ساندویچ، رول و پیتزا که شامل مواد بالا باشند.
همچنین غذاهایی که پس از باز شدن بستهبندی، قوطی یا شیشه آنها نگهداری میشوند و باید به صورت ویژه حفظ شوند.
رعایت روشهای صحیح نگهداری مواد غذایی برای این گروه از خوراکیها بسیار مهم است تا هم تازگی آنها حفظ شود و هم از بروز خطرات سلامتی جلوگیری شود.
دمای مناسب برای نگهداری مواد غذایی در یخچال و فریزر
برای نگهداری مواد غذایی به صورت ایمن و سالم، دمای یخچال باید برابر یا کمتر از ۵ درجه سانتیگراد تنظیم شود. همچنین دمای فریزر باید زیر ۱۵- درجه سانتیگراد باشد تا مواد غذایی بهخوبی منجمد و تازه بمانند. برای اطمینان از دمای صحیح، استفاده از دماسنج یخچال و فریزر توصیه میشود.
نکات مهم برای منجمد کردن غذا به روش ایمن
یکی از بهترین روشهای نگهداری مواد غذایی، فریز کردن است که به حفظ تازگی و جلوگیری از فساد کمک میکند. هنگام خرید، بهتر است غذاهای سرد و منجمد را در پایان خرید خود تهیه کرده و سریعاً به خانه منتقل کنید. در شرایطی که دمای هوا بالا است یا مسافت مسیر بیش از ۳۰ دقیقه طول میکشد، استفاده از کیسههای خنککننده یا کیسههای یخ عایق، به حفظ دمای مطلوب مواد غذایی کمک میکند.
همچنین، هنگام انتقال غذاهای سرد و گرم به خانه، حتما آنها را از هم جدا نگه دارید تا از آسیب دیدن مواد غذایی جلوگیری شود.
بهترین روشهای نگهداری مواد غذایی پس از رسیدن به خانه
پس از رسیدن به خانه، غذاهای سرد و منجمد را فوراً در یخچال یا فریزر قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که مواد غذایی در فریزر بهطور کامل منجمد شدهاند تا فواید نگهداری مواد غذایی به بهترین شکل حفظ شود و احتمال رشد باکتریها کاهش یابد.
نگهداری غذای پخته شده با خیال راحت
برای نگهداری مواد غذایی پخته شده به روشهای درست و ایمن، پس از پخت غذا به نکات زیر توجه کنید:
- غذای داغ را در ظروف کمعمق بریزید یا به بخشهای کوچکتر تقسیم کنید تا غذا در سریعترین زمان ممکن خنک شود.
- غذای بسیار داغ را فوراً داخل یخچال قرار ندهید و اجازه دهید بخار غذا قبل از نگهداری در یخچال به طور کامل خارج شود.
- از انجماد مجدد مواد غذایی که ذوب شدهاند خودداری کنید، زیرا این کار میتواند موجب رشد باکتریهای مسمومکننده شود.
نکات مهم درباره انجماد و یخزدایی مواد غذایی
باکتریهای مضر در هنگام ذوب شدن مواد غذایی منجمد میتوانند رشد کنند، پس بهتر است ذوب کردن غذا خارج از منطقه خطر دمایی انجام شود. پس از یخزدایی، غذا را در یخچال نگهداری کنید تا برای پخت آماده شود. اگر از مایکروویو برای یخزدایی استفاده میکنید، بلافاصله پس از آن غذا را بپزید.
به طور کلی، از انجماد مجدد مواد غذایی ذوب شده خودداری کنید، زیرا این کار میتواند منجر به افزایش خطرات ناشی از باکتریها شود. بهویژه غذای خام نباید پس از ذوب شدن دوباره منجمد گردد.
نگهداری جداگانه غذای خام و پخته شده
یکی از مهمترین روشهای نگهداری مواد غذایی، جدا نگه داشتن غذای خام از غذای پخته شده است. باکتریهای موجود در غذای خام میتوانند غذای پخته سرد را آلوده کنند و در صورت پخت ناقص، این باکتریها رشد میکنند.
همیشه مواد غذایی خام را در ظروف دربسته و در قفسههای پایین یخچال نگهداری کنید تا از ریختن مایعات آلوده به مواد غذایی پخته جلوگیری شود.
انتخاب ظروف مناسب برای نگهداری مواد غذایی
برای نگهداری مواد غذایی، از ظروف تمیز، سالم و غیرسمی استفاده کنید. ظروف باید دارای دربهای محکم یا پوشش مناسب مانند فویل و کیسه پلاستیکی باشند تا از ورود آلودگی جلوگیری کنند. همچنین، پس از باز شدن قوطیها، محتویات را به ظروف مناسب منتقل کنید.
اگر شک دارید، مواد غذایی را دور بیندازید!
برای حفظ سلامت خود، هرگونه مواد غذایی پرخطر که بیش از ۴ ساعت در منطقه خطر دمایی باقی ماندهاند، باید دور ریخته شوند و نباید مجدداً در یخچال نگهداری شوند. همچنین، همیشه تاریخ مصرف محصولات غذایی را بررسی کنید و غذاهای تاریخ گذشته را دور بیندازید. اگر از تاریخ مصرف مواد غذایی مطمئن نیستید، بهتر است آن را کنار بگذارید.
تحقیق در مورد نگهداری مواد غذایی و روشهای نگهداری طولانی مدت
نگهداری مواد غذایی به روشهای مختلفی انجام میشود که هر کدام فواید و معایب خاص خود را دارند. دلیل نگهداری مواد غذایی در مکانهای مختلف، حفظ تازگی، جلوگیری از فساد و افزایش طول عمر آنها است.
۸ روش برتر نگهداری مواد غذایی – کدام روش بهترین است؟
خانهدارها میتوانند تقریباً هر نوع غذایی را با استفاده از انواع روشهای نگهداری مواد غذایی حفظ کنند. برخی از این روشها مانند استفاده از نمک برای نگهداری، سالهاست که به کار میروند، در حالی که روشهایی مانند خشک کردن انجمادی، نوینتر و پیشرفتهتر هستند.
هر یک از این روشهای نگهداری مواد غذایی دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند و همه انواع مواد غذایی برای همه روشها مناسب نیستند. در این مطلب، به ۱۵ روش برتر نگهداری مواد غذایی پرداخته شده است تا شما بتوانید بهترین روش را برای حفظ کیفیت و سلامت مواد غذایی خود انتخاب کنید.
۸ روش برتر نگهداری مواد غذایی شامل مواد غذایی زیر هستند:
۱. کنسرو کردن
کنسرو کردن یکی از روشهای محبوب و پرطرفدار نگهداری مواد غذایی است که با افزایش علاقه به خانهداری سنتی دوباره رواج یافته است. دو نوع روش کنسرو کردن وجود دارد: کنسرو حمام آب و کنسرو تحت فشار.
- کنسرو حمام آب برای مواد غذایی با اسید بالا مانند ترشیها، ژلهها، مرباها و سسها مناسب است.
- کنسرو تحت فشار برای سبزیجات و گوشتهایی با اسید پایین کاربرد دارد، مانند لوبیا سبز و سوپهای گوشت و سبزیجات.
بسیاری از مواد غذایی برای نگهداری به روش کنسرو مناسب هستند، از جمله:
- گوجه فرنگی
- توت فرنگی، سس و مربا
- تمشک
- لوبیا سبز
- فلفل
- خیار
- سیبزمینی
- انواع سوپ مانند گوجه فرنگی، مرغ و گوشت گاو
- آبگوشت
۲. خشک کردن
خشک کردن یکی از قدیمیترین و موثرترین روشهای نگهداری مواد غذایی است که با استفاده از روشهای متنوعی مانند خشک کردن با هوا، اجاقهای خورشیدی و خشککنهای تجاری انجام میشود.
فواید نگهداری مواد غذایی به روش خشک کردن شامل کاهش فضای ذخیرهسازی و حفظ مواد مغذی است. بسیاری از سبزیجات، میوهها و گیاهان را میتوان با این روش نگهداری کرد و در طول زمان از آنها استفاده نمود.
میوههایی مانند زغال اخته و آلبالو پس از خشک شدن طعم و بافت خاص خود را حفظ کرده و میتوانند در پخت انواع دسر و شیرینی به کار روند.
مواد غذایی قابل خشک شدن عبارتند از:
- میوهها
- سبزیجات
- گیاهان
۳. انجماد
انجماد یکی از روشهای مدرن و بسیار موثر در نگهداری مواد غذایی است که باعث حفظ طعم و بافت طبیعی غذا میشود. مواد غذایی منجمد، طعمی تازه و کیفیت بالاتر نسبت به بسیاری از روشهای دیگر دارند.
برای بهترین نتیجه در انجماد، بیشتر سبزیجات بهتر است ابتدا بلانچ یا کمی پخته شوند. میوهها را میتوان به صورت طبیعی یا با شکر منجمد کرد تا عمر نگهداری آنها افزایش یابد.
انجماد به شما امکان میدهد طیف گستردهای از مواد غذایی از میوه و سبزیجات گرفته تا سوپ و کوفته را برای مدت طولانی نگهداری کنید. به عنوان مثال، برخی کشاورزان گوجه فرنگیهای خود را منجمد میکنند تا بتوانند در پاییز از آنها برای تهیه سس استفاده کنند.
۴. نگهداری مواد غذایی در زیرزمینها یا انبارهای ریشه (سردابهای ریشه)
زیرزمینها یا انبارهای ریشه یکی از طبیعیترین و قدیمیترین روشهای نگهداری مواد غذایی در خانه به شمار میآیند. این فضاها معمولاً سرد و مرطوب هستند که شرایط ایدهآلی برای حفظ طولانی مدت برخی سبزیجات و میوهها فراهم میکند.
برای موفقیت در نگهداری مواد غذایی به این روش، حفظ دمای مناسب و کنترل رطوبت بسیار مهم است. همچنین سبزیجات باید به درستی بستهبندی شوند تا کیفیت و تازگی آنها حفظ شود.
از جمله مواد غذایی مناسب برای نگهداری در انبار ریشه عبارتند از:
- سیب زمینی
- هویج
- کلم
- سیب
- پیاز
- سیر
- چغندر
- زردک
- شلغم
۵. ترشی کردن؛ روشی ساده برای نگهداری مواد غذایی
ترشی کردن یکی از روشهای محبوب و آسان نگهداری مواد غذایی است که به وسیله افزودن سرکه، ادویهجات و ترشیها به مواد غذایی و سپس بستهبندی در شیشههای مناسب انجام میشود.
پس از آمادهسازی، شیشهها با روشهایی مانند کنسرو حمام آب پردازش میشوند یا میتوان آنها را به صورت سرد در یخچال نگهداری کرد. این روش به طور قابل توجهی عمر نگهداری مواد غذایی را افزایش میدهد.
برای تنوع در نگهداری مواد غذایی، میتوانید از ترشیهای غیرمعمول نیز استفاده کنید، مانند:
- ترشی هالوپینو
- فلفل موز
- تربچه
- لوبیا سبز
- سایر سبزیجات مورد علاقه
۶. مربا و ژله؛ روشی خوشمزه برای نگهداری مواد غذایی
شاید کمتر به این موضوع فکر کنید که مربا و ژله نیز جزو روشهای نگهداری مواد غذایی محسوب میشوند، اما این دو روش یکی از هنرهای نگهداری غذا با فواید طولانیمدت هستند.
شما میتوانید با خلاقیت خود، انواع مربا و ژله را تهیه کنید و به جای اینکه میوهها و سبزیجات را فاسد شده دور بریزید، آنها را به شکل مربا یا ژله نگهداری کنید و ماهها از طعم آنها لذت ببرید.
انتخاب بین مربا و ژله به سلیقه شخصی بستگی دارد؛ ژلهها با یک فرآیند متفاوت و کمی پیچیدهتر تهیه میشوند و مرباها معمولاً شامل تکههای میوه هستند. هر دو روش در نگهداری مواد غذایی بسیار محبوب و خوشمزهاند.
چند نمونه از مربا و ژلههای محبوب برای نگهداری مواد غذایی عبارتند از:
- مربای توت فرنگی
- ژله انگور
- مربای توت مخلوط
- مربای گوجه فرنگی
- ژله هندوانه
- ژله سیب دارچین
- مربای هویج
۷. نمک زدن؛ روشی قدیمی و مؤثر برای نگهداری مواد غذایی
نمک زدن یکی از قدیمیترین روشهای نگهداری مواد غذایی است که قرنها پیش قبل از اختراع یخچال مورد استفاده قرار میگرفت. این روش مخصوصاً برای نگهداری گوشتها کاربرد دارد، اما میتوان تخم مرغها را نیز با نمک زدن نگهداری کرد که طعم خاص و خوشمزهای به آنها میدهد.
روش نمک زدن شامل پوشاندن گوشت با مقدار زیادی نمک و سپس آویزان کردن آن در محلهای خنک مانند انبارها یا زیرزمینها است. این روش به حفظ گوشت برای مدت طولانی کمک میکند، البته در شرایطی که دما به اندازه کافی سرد باشد تا گوشت پوسیده نشود.
۸. دودی کردن گوشت؛ روشی سنتی با طعم خاص
دودی کردن گوشت یکی دیگر از روشهای سنتی نگهداری مواد غذایی است که هنوز هم در بسیاری از مناطق محبوبیت دارد. این روش علاوه بر نگهداری طولانیمدت، طعم و عطر خاصی به گوشت میبخشد.
دودی کردن به دو صورت انجام میشود:
- دودی کردن گرم: که در دمای بالا و با استفاده از جعبه دربسته انجام میشود، اما گوشت دودی گرم سریعتر خراب میشود.
- دودی کردن سرد: که در دمای پایینتر و برای مدت زمان طولانیتر انجام میشود و برای نگهداری طولانی مدت مناسبتر است.
این روشها از مهمترین روشهای نگهداری مواد غذایی هستند که به حفظ گوشت و ماهی به مدت طولانی کمک میکنند و طعم بینظیری به آنها میدهند.
سخن نهایی
بانک طعم در مسیر توسعه سلامت و مواد غذایی با کیفیت بالا در این روزهای سخت کنارتان خواهد بود تا این مواد را با کیفیت بالا با ارزش واقعی بدون کم و کاستی تهیه کنید و از خرید خشکبار و خرید حبوبات در این روزها غافل نباشید.
فواید و روشهای نگهداری مواد غذایی در زمان جنگ و بحران